Verbeelding van binnenuit, verwachting van buitenaf
Een rechthoekige villa op palen die zich nestelt tegen een heuvel. Een spiegelend binnenzwembad met vrij uitzicht op het groen. Een ruim bemeten bibliotheek met comfortabele zetel.
De gebouwen en interieurs op de schilderijen van Toon Berghahn stralen rijkdom en status uit. Ze zijn een spiegel van de bewoners die blijkbaar net even het beeld zijn uitgelopen. En ze spiegelen een wereld voor waar wij, de kijkers, onze verlangens en dromen op projecteren.
Ze zijn gebaseerd op foto’s van – bij voorkeur – modernistische architectuur die de kunstenaar zelf heeft gemaakt of gevonden heeft op internet. Het zijn geen letterlijke kopieën maar interpretaties, echo’s van een herkenbare vormentaal die over zijn hoogtepunt heen is. Wat overblijft is een soort filmset waar cast en crew zijn weggelopen maar het licht nog aan is. Bij gebrek aan actie vult ons brein het beeld aan met herinneringen en associaties.
De hoekige ‘woonmachines’ hebben iets ongenaakbaars en ogen licht unheimisch. Ze staan in de weelderige landschappen die Berghahn in het begin van zijn carrière de hoofdrol liet spelen. Gaandeweg zijn die naar de coulissen verdreven en tot inbedding verworden. De organische natuur is uitgevoerd in dik aangebrachte verf, is een beetje opstandig en laat zich niet temmen, maar legt het toch af tegen de geometrie van de door mensenhanden gemaakte architectuur die Berghahn met een bijna onpersoonlijk gladde penseelstreek op het paneel heeft gezet.
In Berghahns recente werken zijn regelmatig gekleurde panelen te zien, net als in zijn vroegste schilderijen met modernistische bouwwerken. Dat waren toen paviljoens en de panelen deden denken aan monochrome schilderijen. Nu neigen ze meer naar banieren of vlaggen en geplaatst op de gevel verandert hun functie al helemaal. Maar hun kleurstelling is absoluut schilderkunstig. Het tere geel, mossig groen, maagdelijk blauw, gedempt lila en wijkend roze verwijzen naar het pallet van de Prerafaëlieten – maar dan gevat in het hoekige vocabulaire van de modernisten.
Net als deze 19de-eeuwse kunstenaars die wilden terugkeren naar de eenvoud van voor Renaissance-vernieuwer Rafaël streeft Berghahn een maximum aan realisme na. Als hem dat niet genoeg lukt met alleen verf dan schrikt hij er niet voor terug een driedimensionaal element toe te voegen. Met een latje langs een balkon of muur geeft hij de voorstelling extra diepte en schaduw. De geschilderde illusie wordt zo ruimtelijke werkelijkheid die op het eerste gezicht levensecht lijkt maar bij nadere bestudering toch weer een constructie is. Ook in dat opzicht balanceert Berghahn op de scheidslijn tussen verbeelding van binnenuit en verwachting van buitenaf.
Tekst Edo Dijksterhuis
Toon Berghahn, geboren 14-04-1970 te Amsterdam
Opleiding
1993 – 1996 AKI Enschede
1990 – 1992 Rietveld Akademie
Tentoonstellingen
2024
Pan Amsterdam, Galerie Wilms
Big Art, Het Slotervaart
A Joy Forever, Luyks Gallery
Art Amsterdam/Kunstrai, Luycks Gallery
Ruimtelijke perspectieven, Luycks Gallery, met Nico de Wit
2023
Luminous Traces, NB Galleri (DK)
WAOU, NB Galleri
Art the Hague, Luycks Gallery
2022
VOUCH II, Loods 6
Art Amsterdam/Kunstrai, Luycks Gallery
Twilight Spaces, NB Gallery DK
WAOU, NB Gallery DK
Art the Hague, Luycks Gallery
2021
“Shimmering” Art Amsterdam, Solostand
VOUCH II, Lood 6, (vouch.nu), uitgesteld
2020
KunstRai 2020, Toon Berghahn solo, Luycks stand 8
Royal Drippings, Galerie Luycks met Simon Schrikker, V&B en Aquil Copier
VOUCH 2 (uitgesteld ivm Covid)
WOW Galleri NB
2019
Kunstgemaal 5 jaar
VOUCH the valid art valet, Loods 6
KunstRai 2019, Galerie Luycks
Vantage Point, NB Gallery
2018
This Art Fair, Beurs van Berlage, Amsterdam
Shelter, Galerie Luycks Tilburg, solo
Art The Hague
KunstRai 2018
2017
Art The Hague, Luycks Gallery
META ART, Lage Egal Berlijn
ArtAmsterdam, NB Galleri DK
ForReal, Passenger Terminal Amsterdam, galerie Luycks
Appèl, Kazerne Eindhoven, galerie Luycks
Laterna Magica, NB Gallery DK, solo
2016
In The Act, Kunstgemaal, met Izaak Zwartjes
This Art Fair 2016
Material Matters, Concordia Enschede met Hidde van Schie, Jorn van Leeuwe, Rob Bouwman e.a.
Kunstrai 2016, Galerie Luycks stand nr. 42
VII Ways to get Out, KuuB Utrecht, met Rob Voerman, Lenneke van der Goot, Arno Kramer e.a.
Miscellanea, Galerie Lutz, Delft met Philipe Akkerman, Margreet Bouwman e.a.
Familiekamer Kunstprijs, de Familiekamer Leiden met Dieuwke Spaans en Robert Pauwels
2015
This Art Fair, Beurs van Berlage, Amsterdam
Emergent, Luycks Gallery Tilburg, solo
A Joy For Ever, Luycks Gallery, Tilburg
Dazzling, NB Gallery Viborg, solo
2014
KunstRai 2014, Galerie Clement
Malen, Martin Fenne, Ge Karel vd Sterren, Toon Berghahn
Kunstgemaal Bronkhorst, curator Maarten Bertheux
Intervision, Galerie Clement
2013
SPACE/BODY, Galerie Clement, Amsterdam
Tekeningen tentoonstelling, Galerie Clement, Amsterdam met Aam Solleveld, Arno Kramer e.a.
We Like Art, Westergasfabriek, Amsterdam
KunstRai, Galerie Lutz, Standnummer 22
; Laag 92 van het Overschilderschilderij, De Aanschouw, Rotterdam
Re:Rotterdam, Toon Berghahn-Maurice Braspenning
MODERN DAYS, Galleri NB, Copenhagen
NordArt 2013, Büdelsdorf
XV Vilnius Painting Triennal, Painting Contexts, Vilnius
2012
Reflections, NBeX, Viborg
Art Copenhagen 2012, Galleri NB, standnr. 102
“How Art Things”, NEST, Den Haag
KUNSTRAI 2012, Toon Berghahn en Paul Nassenstein, Galerie Clement, Amsterdam
Viborg International Billboard Painting Festival met Marjolijn de Wit, Hugo Tieleman e.a.
OP DE HUID, Paul Nassenstein, Maurice Braspenning, Ge Karel van de Sterren en Toon Berghahn, Villa de Bank, Enschede
Publicaties
2022 Edo Dijksterhuis, Parool
2021 Shimmering, publicatie
2020 DELA, Reflectie, troost, doorgeven. Aanwinsten
2016 “In the Act” Anne Berk
Pandora. Kunsttijdschrift
2014 “Malen” Maarten Bertheux
2013 Eigenhuis en Interieur, Esther Darley
2012 NRC “How Art Things”, recensie, Nest
2011 ” Constructing Identity”, Haarlemsch Dagblad, recensie
2009 De Collectie, Arcadis
2006 Twentsche Courant, Schilder van de avondschemering, door Herman Haverkate
2004 Leeuwarder Courant, Mooier dan in het echt, recencie
Dagblad van het Noorden, Ijzige landschappen in Dokkum, recensie
ART-NL tijdschrift voor moderne kunst en design, Maurice Braspenning rug aan rug met Toon Berghahn, door Etienne Boileau
2002 Rijksmuseum Twenthe, AKI ontplooid, catalogus
2001 Het Parool,Burenruzie in reizende galerie, recensie
2000 Vijf jaar galerie Hellinga, boek
Uitgelicht 3, catalogus
BK-informatie, afbeelding
1999 Internationale prijs voor de schilderkunst, Koninklijke kunstkring Hoppeland, catalogus
Prijzen
2016 Nominatie Familiekamer Kunstprijs, met Dieuwke Spaans en Robert Pauwels
2005 nominatie Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst,GEM Museum voor Actuele Kunst te Den Haag
2004 nominatie Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst, Paleis op de Dam
1998 Beneluxprijs voor de Schilderkunst
Opdrachten
2005 Kalender Vereniging van Nederlandse Banken
1996 Sint Elisabeth Gasthuis, Deventer, muurschildering.
Docentschap
2002 Gastlessen in het Rijksmuseum Twenthe, AKI junior
Stipendia
2020 Projectsubsidie Mondriaanfonds
2016 Werkbeurs bewezen talent Mondriaan Fonds
2010 Basisstipendium, Fonds BKVB
2006 Basisstipendium, Fonds BKVB
2001 Basisstipendium, Fonds BKVB
Collecties
DELA Kunstcollectie
HEDEN Den Haag
AFM
Ministerie Binnenlandse Zaken
Hanseaten Select
Team Vier BV
Herning Gymnasium, DK
Ymere, Haarlem
CBK Groningen
Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC)
Arcadis, Arnhem
ARTBANK, Den HAAG
Artoteek Schiedam
Van 27-30 maart 2025 presenteerde Galerie Wilms zich op Art Rotterdam. Door op de onderstaande link te klikken ziet u de presentatie met daarin de beschikbare werken en prijsinfo.